Yin en Yang

• Yin en Yang

In de Chinese filosofie bestaat de overtuiging dat er één werkelijkheid is, die aan de manifestaties van het leven ten grondslag ligt en ze verenigt. De filosofen uit die tijd noemden deze ene werkelijkheid de Tao, die "de weg" betekende, waarmee de vereniging of "het ene" wordt aangeduid.
Het kosmisch proces waarin de wereld verkeert, zorgt voor continue stroming en transformatie. Omdat de bewegingen en transformaties cyclisch verlopen, kunnen bepaalde cyclische patronen worden waargenomen.
De cyclische patronen binnen Tao worden duidelijk door de polaire tegenstellingen tussen Yin en Yang:
alle manifestaties komen tot stand door de dynamische interactie tussen Yin en Yang.
De filosofie van Yin en Yang ligt aan de basis van de Chinese geneeskunde en dateert al van ver voor onze jaartelling. Yin en Yang zijn twee abstracte begrippen waarmee je alles in het universum kunt omschrijven. In de Nei Jing wordt het als volgt geformuleerd: “Yin en Yang zijn de Tao van hemel en aarde, zij vormen de beginselen van talloze bouwstenen van het universum en zijn de vader en moeder van de verandering”.

• Yin Yang theorie

De Yin Yang theorie kan worden gezien als een vroege Chinese flirt met metafysica en kosmologie. De voorbeelden die gebruikt werden om deze patronen te beschrijven, kwamen van observaties van de wereld: de bewegingen van de hemellichamen en de hierdoor veroorzaakte dag en nachtritmes en de seizoenswisselingen. Men beschouwde de cyclisch terugkerende tendensen naar groei en verval in de natuur als het gevolg van het wisselende samenspel van deze twee complementair antagonistische polen. Immers, Yin en Yang weerspiegelen tegelijkertijd twee verschillende fenomenen met tegengestelde eigenschappen en de twee tegengestelde eigenschappen, die binnen één fenomeen werkzaam zijn 

Het dynamische karakter van Yin en Yang krijgt vorm in de monade, ook wel
genoemd; het diagram van de opperste uiteindelijkheid.
De monade bestaat uit een symmetrische rangschikking van Yin en Yang. Omdat
er een rotatiesymmetrie wordt afgebeeld, roept het de suggestie op van een
voortdurende cyclische beweging.
De kleinere rondjes staan voor de opvatting dat Yin en Yang altijd in een
bepaalde verhouding in een fenomeen aanwezig zijn op ieder tijdstip van de
transformatie. Telkens wanneer één van beide tendensen haar hoogtepunt
bereikt, heeft deze de kiem voor de tegengestelde tendens al in zich.

•  Bij voorbeeld:

 dag (Yang) en nacht (Yin) volgen elkaar op
 licht en donker wisselen elkaar af
 volgorde van de seizoenen
De begrippen Yin en Yang betekenden oorspronkelijk respectievelijk schaduwzijde en zonzijde van een berg en staan ook voor duister en helder. Hierdoor begrepen de Chinezen dat in alle aspecten uit hun dagelijks leven en werken, beschouwd konden worden als fenomenen van Yin en Yang.
voorbeelden:
dag ---------- nacht
droog ---------nat
heet ----------koud
beweging -----rust
stijgen-------- dalen
licht -----------donker

Het dynamische karakter van Yin en Yang krijgt vorm in de monade, ook welgenoemd; het diagram van de opperste uiteindelijkheid.De monade bestaat uit een symmetrische rangschikking van Yin en Yang. Omdater een rotatiesymmetrie wordt afgebeeld, roept het de suggestie op van eenvoortdurende cyclische beweging.De kleinere rondjes staan voor de opvatting dat Yin en Yang altijd in eenbepaalde verhouding in een fenomeen aanwezig zijn op ieder tijdstip van detransformatie. Telkens wanneer één van beide tendensen haar hoogtepuntbereikt, heeft deze de kiem voor de tegengestelde tendens al in zich.

Microkosmos en macrokosmos verschillen slechts in dimensie, maar niet in manifestatie.

Het principe van de Tao, met haar intrinsieke dynamiek door de relatieve spanningen tussen Yin en Yang, kan als sjabloon worden toegepast op alle manifestaties van het leven. Eigenschappen en manifestaties worden als correspondenties gerangschikt als relatief meer Yin of meer Yang. De theorie van Yin-Yang dient als een classificatiesysteem binnen de correspondenties. Uiteindelijk kunnen alle fenomenen worden teruggebracht tot hun Yin-Yang classificatie.

• geschiedenis

De concepten van Yin en Yang en de Wu Xing gaan ver terug in de Chinese geschiedenis, waarbij inzicht in hun ontstaan onduidelijk is. De eerste geschreven pogingen om de werkelijkheid te begrijpen kan worden teruggevoerd tot een van de oudste teksten ter wereld – de “Yi Jing” of “het boek der veranderingen”. Hier vinden we de eerste referenties naar Yin en Yang. Dit boek wordt beschouwd als een van de basisteksten
door zowel de school van Confucius als door de Taoïsten – hoewel deze scholen lijnrecht tegenover elkaar stonden. Het is duidelijk dat het ontstaan van de Yin-Yang theorie niet exact gedateerd kan worden, maar de eerste verwijzingen gaan terug naar de Zhou dynastie (1000-770 v.C.) De Yin-Yang theorie heeft vanaf haar ontstaan tot nu, de hele Chinese cultuur doordrongen en alle kenmerken van de traditionele Chinese levensstijl in belangrijke mate bepaald. Omdat de opvattingen over ziekte en gezondheid, diagnose en therapie onder invloed van cultuurfilosofische opvattingen gestalte krijgen, heeft de Yin-Yang theorie ook de basis gelegd voor de TCM.

• De vier fenomenen

1. Yin en Yang
Yang, dat voor de actie staat, wordt daarin gerepresenteerd door een ononderbroken lijn ( ── ).
Yin, als resultaat van de actie, wordt gerepresenteerd door een onderbroken lijn ( – – ).
Door beide te combineren kunnen vier verhoudingen tussen Yang en Yin worden gedefinieerd.
2. de 8 trigrammen
Door een derde lijn toe te voegen aan elk der diagrammen en deze drie lijnen in
verschillen samenstellingen te combineren, ontstaan "de acht trigrammen".
3. de 64 hexagrammen
Uit diverse combinaties van deze acht trigrammen ontstaan de "64 hexagrammen".
Elk trigram wordt met zichzelf en met één van de andere zeven trigrammen gecombineerd, hierdoor ontstaan 8 x 8 = 64 verschillende hexagrammen.
Middels deze 64 hexagrammen kunnen alle manifestaties van het leven worden gesymboliseerd.
Volgens de Yi Jing is de Tai Ji (het Ene) de oorsprong van de twee tegengestelden, Yin en Yang, die op hun beurt de oorsprong zijn van de "vier fenomenen" (Shao en Tai Yin en Yang). Deze "vier fenomenen" maken het ontstaan van "acht trigrammen" mogelijk, terwijl daarvan de "64 hexagrammen" worden afgeleid

4. vijf principes & twaalf stellingen
Observatie en reflectie, gepaard aan klinische toepassing in de Chinese medische traditie, hebben vijf principes uitgekristalliseerd, die het centrale thema van de Yin-Yang theorie in zich herbergen. Deze vijf principes en twaalf stellingen worden in het volgende hoofdstuk filosofie verder uitgewerkt.

• filosofie

De vijf principes
principe 1: Yin en Yang zijn elkaars tegenpolen
Alle fenomenen hebben zowel een Yang als Yin aspect die elkaars antagonisten zijn. Feitelijk is er sprake van een interne tegenstelling die cyclische transformatieprocessen op gang brengt.
voorbeeld:

1. tijd omvat dag en nacht
2. plaats omvat aarde en hemel
3. een jaar omvat seizoenen die actief en vol groeikracht zijn of seizoenen die dit niet hebben
4. temperatuur omvat warmte en koude

• beschouwing

1. Een fenomeen is nooit volledig Yin of Yang, maar is relatief meer Yin of meer Yang. Yin en Yang weerspiegelen aspecten van hetzelfde fenomeen.
2. Yin en Yang zijn in ieder fenomeen aanwezig in een dynamische en voortdurend wisselende verhouding, zodat het Yin aspect binnen een fenomeen altijd het Yang aspect zal afremmen en het Yang aspect altijd het Yin aspect in beweging zal brengen dan wel houden.
3. Vertaald naar de geneeskunde wordt in een harmonieus, gezond individu het relatieve fysiologische en psychologische evenwicht gehandhaafd mede onder invloed van de interne tegenstrijdigheid van Yin en yang.

• principe 2: Yin en Yang kunnen niet zonder elkaar bestaan

Zonder Yin is er geen Yang en vice versa en Yin en Yang creëren elkaar.
voorbeeld:

1. hitte kan alleen bestaan bij de gratie van koude
2. een stijgende beweging kan alleen bestaan bij de gratie van een dalende beweging
3. Yang als fysieke functionele activiteit is slechts mogelijk als gevolg van de voedende functie van Yin
4. Yin als materiële fysieke manifestatie ontstaat als gevolg van Yang als fysieke functionele activiteit

• principe 3: Yin en Yang consumeren elkaar en ondersteunen elkaar

1. Yin en Yang zijn binnen een fenomeen niet in vaste hoeveelheden aanwezig, maar bevinden zich in een toestand van voortdurende afbraak en opbouw. Er is sprake van een dynamisc evenwicht.
2. Consumptie van Yin geeft aanleiding tot een toename van Yang, terwijl toename van Yin altijd Yang doet afnemen. Functionele activiteit gaat altijd ten koste van voedende substanties, terwijl opbouw van voedende substanties altijd fysieke functionaliteit vereist.
3. Onder normale omstandigheden is de verhouding tussen opbouw en afbraak van Yin en Yang in evenwicht met de gestelde eisen. Wanneer de fysiologische grenzen worden overschreden, zal het relatieve evenwicht in gevaar komen met als resultaat een overmaat of tekort aan Yin of Yang, waardoor klachten optreden. 

voorbeeld: Extreme afkoeling als overmaat Yin gaat ten koste van warmte en geeft dus als resultaat een deficiëntie Yang. Men zou ook kunnen stellen dat er niet genoeg warmte aanwezig is om de afkoeling te compenseren.

• principe 4: Yin en Yang transformeren in elkaar

Dit principe definieert de aard van alle natuurlijke processen en manifesteert zich op de volgende manieren:
Yin en Yang zijn nooit in een statische verhouding van 1:1 werkzaam binnen een fenomeen. Daardoor is er altijd sprake van een spanning tussen Yin en Yang. Deze spanning is de oorsprong van alle beweging en transformatie van Yin in Yang en omgekeerd. Een harmonieuze situatie leidt altijd tot een vloeiende overgang van Yin naar Yang en omgekeerd; Yin op haar maximum transformeert altijd in Yang evenals maximale Yang altijd overgaat naar Yin.
voorbeeld:
Inspiratie volgt op expiratie, rust volgt op inspanning.
Een drastische overmatige disbalans van Yin en Yang zal een drastische transformatie van Yin naar Yang tot gevolg hebben of omgekeerd (van Yang naar Yin) met extreme symptomen en eventueel zelfs een scheiding van Yin en Yang.

voorbeeld:
Plotselinge hoge koorts leidt vrij plotseling tot een drastische temperatuurdaling; overmatige inspanning leidt tot uitputting

• principe 5: elk Yin of Yang aspect kan op haar of zijn beurt oneindig verder worden

opgesplitst in Yin en Yang aspecten.

 Een Yin of Yang aspect binnen een fenomeen omvat in zichzelf weer Yin en Yang aspecten. Deze onderverdeling gaat oneindig door tot in het kleinste detail.

De 12 stellingen
Uit de vijf principes zijn twaalf stellingen voortgekomen, die het werkingsmechanisme van de relatieve wereld definiëren.

1. Stelling 1 De oneindigheid verdeelt zich in Yin en Yang. Deze zijn de twee polen van de wereld van de fenomenen, geproduceerd door het polariserende oneindige, het ene. Yin en Yang worden onophoudelijk door het ene geproduceerd. Het ene polariseert zichzelf.
2. Stelling 2 Hoe groter de voorzijde, hoe groter de achterzijde. Iedere medaille heeft zijn keerzijde.
3. Stelling 3 Yin is centripetaal en Yang is centrifugaal. Samen produceren ze energie en alle fenomenen.
4. Stelling 4 Yin trekt Yang aan en Yang trekt Yin aan.
5. Stelling 5 Yin stoot Yin af en Yang stoot Yang af.
6. Stelling 6 De aantrekkingskracht is evenredig met het verschil in Yin-Yang polariteit. De afstotingskracht is omgekeerd evenredig met dit verschil.
7. Stelling 7 Yin en Yang, gecombineerd in variabele verhoudingen, produceren alle fenomenen, dingen en wezens in het universum.
8. Stelling 8 Niets is volledig Yin noch volledig Yang. Elk fenomeen, ding of wezen bevat de polariteit van Yin en Yang op alle niveaus van zijn of haar structuur.
9. Stelling 9 Niets is volkomen neutraal in de relatieve wereld. Er is altijd iets meer Yin of iets meer Yang.
10. Stelling 10 Alles is veranderlijk. In de wereld van de fenomenen bestaat de absolute duurzaamheid en onbeweeglijkheid niet. Alles verkeert in een dynamische balans en een eindeloze beweging, waarbij alles van tijdelijke aard is.
11. Stelling 11 In de uiterste fase produceert Yin Yang en Yang Yin.
12. Stelling 12 Alle fysische verschijnselen zijn Yang aan de oppervlakte en Yin in het centrum.

4) toepassing Yin-Yang theorie binnen TCM
De TCM weerspiegelt in al haar facetten de Yin-Yang theorie en deze theorie staat aan de basis van de TCM:

• anatomie & fysiologie
• pathologie
• diagnostiek & therapie

Yin Yang in de lichaamsstructuur
fysiologische functies
Uitgangsgedachte hierbij is dat de normale fysiologische activiteiten slechts mogelijk zijn wanneer Yin en Yang harmonieus en complementair zijn.

Functie is slechts mogelijk wanneer er voldoende voedende substanties voorradig zijn, zodat materie kan worden getransformeerd in energie. Om echter voedende substanties aan voedsel en drank en zuurstof aan de inademinglucht te kunnen onttrekken, is er activiteit nodig van de Zang Fu.

• Qi is feitelijk de mogelijkheid tot transformatie en transformatie. Omdat transformatie beweging impliceert, correspondeert Qi met Yang.
• Qi verwarmt, beschermt, transformeert en stijgt, wat allen Yang functies zijn.
• Xue is meer gecondenseerd dan Qi, meer substantieel en daardoor relatief meer Yin.
• Wei Qi circuleert meer in de externe lagen van het lichaam en dient onder andere ter verwarming en bescherming van het organisme. Zowel de lokalisatie als de functie is relatief Yang.
• Ying Qi circuleert in de meridianen en de interne organen. De lokalisatie en de functie zijn beide relatief Yin.
• De Fu staan in contact met de buitenwereld en functioneren daarom in een Yang gebied. Ze transporteren, verteren en scheiden uit, wat een afwisseling inhoudt van vullen en leeg maken. Deze afwisselende activiteit impliceert een Yang functie.
• De Zang transporteren niet, verteren niet en scheiden niet uit, maar slaan de essenties uit voedsel, drank en inademinglucht op. Ze vertonen hiermee een meer continue activiteit. Hun activiteit en relatieve lokalisatie impliceren een Yin functie.

Yin Yang en pathologische veranderingen
Uitgangsgedachte in de TCM is dat pathologie het gevolg is van een verstoring van het relatieve evenwicht tussen Yin en Yang, die resulteert in een exces of deficiëntie van één van beiden. Behalve een interne verstoring van bovengenoemd evenwicht kan er ook sprake zijn van een verstoring in het dynamische evenwicht tussen het organisme en de buitenwereld. Ontstaan en ontwikkeling van ziekte is afhankelijk van het relatieve evenwicht tussen ziekteoorzaken c.q. pathogene energie (ook wel Xie Qi genoemd) en de anti-pathogene energie van het organisme (ook wel Zheng Qi genoemd).

voorbeelden (In onderstaand figuur worden de beschreven situaties aanschouwelijk gemaakt)

1. exces Yang pathogene Qi veroorzaakt een exces Yang, het exces Yang leidt tot consumptie van Yin en de hieruit ontstane deficiëntie van Yin leidt tot Yang symptomen
2. exces Yin pathogene Qi leidt tot exces van Yin waardoor de Yang wordt onderdrukt en leidt tot een deficiëntie Yang, hieruit zullen dus Yin symptomen ontstaan
3. deficiëntie Yang leidt tot onvoldoende verwarming van Yin, waardoor een relatief "exces" van Yin zal ontstaan, waardoor Yin symptomen manifest zullen worden
4. deficiëntie Yin leidt tot onvoldoende afkoeling van Yangwaardoor een relatief "exces" Yang zal ontstaan en hiermee Yang symptomen
5. Yin en Yang produceren elkaar, zodat een deficiëntie Yin aanleiding kan geven tot een deficiëntie Yang en omgekeerd (principe van wederkerige consumptie).

：In het traditionele Chinese denken bestaat het universum uit een kringloop van de levensenergie Qi. Qi manifesteert zich in twee tegengestelde energieën: yin en yang. De Chinese taal kent geen woorden zoals wij kennen, maar associatieve en beschrijvende begrippen. Zo betekent yang officieel de zonzijde van een berghelling en yin de schaduwzijde van een berghelling. Hierdoor wordt Yang geassocieerd met het lichte, warme, beweeglijke, doelgerichte, mannelijke principe. Yin staat voor het donkere, koude, vasthoudende, ontvankelijke, vrouwelijke principe. Yin en yang zijn geen absolute tegenpolen. Ze kunnen alleen bestaan in relatie tot elkaar. Ze hebben elkaar nodig. In het Yin en Yang symbool is dat goed te zien. De S-vorm die de helften scheidt, toont dat beide krachten in elkaar willen opgaan. De stippen laten zien dat elk deel ook het tegendeel in zich draagt. Een zonnige dag bijvoorbeeld is yang maar de schaduwen zijn yin. Hoe zonniger de dag, hoe scherper en donkerder de schaduwen lijken. Niets is dus ooit helemaal yin of helemaal yang.

Evenwicht
Mensen bestaan ook uit yin- en yang energie. Voor een gezond functioneren is het belangrijk dat yin en yang goed met elkaar samenwerken. Onze gevoelens, gedachten en lichamelijke conditie zijn het resultaat van de wisselwerking tussen deze twee krachten. Als yin en yang langdurig uit balans zijn, kan een ziekte ontstaan. De balans kan verstoord raken door bijvoorbeeld veranderingen in de omgeving, emotionele druk of een ongezonde levensstijl. Het is natuurlijk niet zo dat u meteen ziek wordt als yin en yang even uit balans zijn. Om de energieën en hun wisselwerking beter te begrijpen, is onderstaand voorbeeld heel beeldend.

'De wisselwerking tussen yin en yang'
U hebt ’s ochtends een vergadering en u dreigt te laat te komen Gehaast zoekt u al uw spullen bij elkaar. Waar zijn de sleutels? U zoekt op alle plaatsen die u zo snel kunt bedenken. U rent rond en raakt geïrriteerd. U krijgt het warm, uw gezicht wordt rood en uw hart gaat sneller kloppen.
Dit gedrag is typisch Yang-gedrag: rennen, actie, spanning, energie. Als al dat rondrennen niets oplevert, ploft u in een stoel neer. U wordt rustiger. U gaat in gedachten even terug in de tijd. Wanneer heb ik de sleutels voor het laatst gebruikt? Waar heb ik ze toen neergelegd?
Zo maakt het Yang-gedrag plaats voor Yin-gedrag: rust, afstand, even terug in gedachten. Het evenwicht herstelt zich en u vindt de sleutels terug in de zak van uw regenjas die u gisteren aanhad omdat het zo regende.

Circulatie
De energie in ons lichaam volgt een uitgebreid stelsel van kanalen (meridianen) en circuleert in 24 uur door het hele lichaam. Er zijn twaalf hoofdmeridianen die elk een relatie hebben met een orgaan. Voor een optimale energiehuishouding moeten de organen in goede conditie zijn. De conditie van de organen is afhankelijk van factoren als voeding, levensstijl, erfelijkheid en omgeving. Dit betekent dat in elk mens de energiehuishouding anders is.